Përkundër deklarimeve nga institucionet e vendit se Kosova i ka përmbushur të gjitha kriteret për anëtarësim në Këshillin e Evropës, vendi është lënë jashtë agjendës së takimit të Komitetit të Ministrave, që pritej të ishte hapi final i pranimit në këtë muaj. Ky zhvillim nuk është vetëm një zhgënjim diplomatik, por edhe dëshmi e qartë e një mungese përgatitjeje strategjike në skenën ndërkombëtare, në një kohë kur Kosova nuk ka Qeveri e as Kuvend funksional.
Si erdhi deri këtu?
Kosova aplikoi për anëtarësim në maj të vitit 2022. Në prill 2024, Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës votoi bindshëm në favor të Kosovës – mbi 80% e deputetëve përkrahën aplikimin.
Megjithatë, në fazën përfundimtare, Komiteti i Ministrave vendosi të mos e përfshijë fare Kosovën në agjendën vendimmarrëse të majit të atij viti. Ky vendim tregon më shumë sesa vetëm kalkulime politike të shteteve anëtare, ai tregon dobësinë e lobimit institucional të Kosovës në momentin kur duhej vepruar me intensitet dhe koordinim maksimal. Kjo nuk ndodhi as në këtë muaj të vitit 2025.
Cila është situata?
Tre muaj pas zgjedhjeve të jashtëzakonshme, Kosova nuk ka arritur të konstituojë Kuvendin dhe Qeverinë. Pas 15 tentimeve të dështuara për konstituim, vendi po funksionon me institucione në detyrë, të cilat janë të kufizuara në kapacitet dhe legjitimitet. Në vend të një fushate të koordinuar lobimi me partnerë ndërkombëtarë, institucionet në detyrë janë treguar më tepër spektatore. Pavarësisht paralajmërimeve të herëpashershme se procesi mund të kushtëzohej me çështjen e Asociacionit, nuk u shënua asnjë përpjekje serioze për të ndërtuar një narrativë bindëse për aleatët kyç. Disa shtete, përfshirë Gjermaninë dhe Italinë, kërkuan qartë që Kosova të dorëzojë draft-statutin e Asociacionit në Gjykatën Kushtetuese. Kjo kërkesë nuk ndodhi.
Zëvendësministri në detyrë, i Punëve të Jashtme Kreshnik Ahmeti, kritikoi këtë që Kosova mbeti jashtë agjendës së Këshillit të Evropës, pavarësisht përmbushjes së të gjitha standardeve.
“Aplikimi për anëtarësim u dorëzua në maj të vitit 2022, dhe që nga ajo kohë procedurat kanë ndjekur rrjedhën formale të organizatës. Në shtator të po atij viti, Departamenti Ligjor i Këshillit të Evropës dha opinionin e qartë se Republika e Kosovës nuk ka asnjë pengesë ligjore për t’u bërë anëtare e plotë”, ka shkruar Ahmeti.
Çfarë mund të ndodhë tani?
Në vend që të fitojë një ulëse në institucionin e të drejtave të njeriut dhe demokracisë evropiane, Kosova mbetet jashtë saj me pasoja në fuqizimin e subjektivitetit shtetëror e pranimin në institucione ndërkombëtare. Mospranimi nuk është vetëm çështje e një afati tjetër, por tregon që duhet qasje pro aktive në lobim.
Aleatët kërkojnë hapa konkretë jo vetëm retorikë politike. Kosova ka nevojë për diplomaci funksionale, institucione të konsoliduara dhe përfaqësim të denjë në arenën ndërkombëtare. Nëse nuk arrijmë të menaxhojmë betejat kyçe diplomatike, atëherë rrezikojmë të mbetemi përherë një hap prapa, edhe kur duket se jemi gati. /Telegrafi/